Vogel, Zygmunt
ur. 15.06.1764, zm. 20.04.1826 Wilno |
Początkowo kształcił się na budowniczego. Uczył się architektury u Krystiana Gotfryda Deubla w Warszawie, w 1778-80 rysunku i architektury u Ferdynanda Nara w Morawicy pod Kielcami. W 1780 dzięki protekcji Stanisława Kostki Potockiego został przyjęty do malarni na Zamku, gdzie pracował pod okiem A.Lebruna, J.Monaldiego i S.B.Zuga. Malował głównie akwarelą, rzadziej tuszem i sepią. Od 1818 zajmował się litografią. W 1785 wykonał akwarelowe kopie (z niewielkimi zmianami) wedut Warszawy Canaletta. W latach 1785-86 oraz w 1789 namalował ponad sto widoków stolicy i okolic. W 1787 został "rysownikiem gabinetowym" Stanisława Augusta, co ustaliło jego pozycję i wytyczyło dalszy kierunek twórczości. Na zlecenie króla, później samodzielnie, odbywał w 1787-1800 podróże po Polsce, malując widoki zamków, ruin, miast i miasteczek, głównie w dorzeczu Wisły. W 1792 wyjeżdżał do Czech, Drezna i Berlina, w 1793 do Czech, Holandii i Niemiec. W 1794-96 namalował wiele widoków Łazienek, temat ten powtarzał często i później. Poza pracami dla króla odtwarzał widoki rezydencji magnackich dla marszałka wlk.kor. Michała Mniszcha, Stanisława Kostki Potockiego, Aleksandry Ogińskiej, Izabeli Lubomirskiej, Heleny Radziwiłłowej, dla Czartoryskich i Jabłonowskich, dla Ignacego Krasickiego i księcia Józefa Poniatowskiego. W 1804 podjął wydanie w technice graficznej "Podróży malarskiej po Polsce", w której zamierzał zamieścić 54 ryciny według rysunków własnych. Ukazało się tylko 20 rycin rytowanych przez Jana Zachariasza Freya, w dwóch edycjach - 1806 i 1807. Dzieło to otworzyło wstęp do Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, którego członkiem został w 1805. Od 1804 należał do tajnego Towarzystwa Przyjaciół Ojczyzny. Od 1800 zajął się głównie działalnością pedagogiczną. Początkowo udzielał lekcji rysunku członkom arystokratycznych rodzin. W 1804 został nauczycielem architektury i rysunków w Szkole Aplikacyjnej Artylerii i Inżynierów oraz w Liceum Warszawskim, w 1812 profesorem architektury cywilnej w Szkole Elementarnej Artylerii i Inżynierów. W 1817 objął katedrę perspektywy w Oddziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Warszawskiego jako zastępca profesora, w 1818 jako profesor przybrany, w 1824 - stały. Od 1810 wykonywał zlecenia rządowe w dziedzinie architektury wojskowej i ogrodowej, wyposażenia świątyń i gmachów oraz inne. W 1813-25 projektował katafalki i urządzał obchody żałobne najwybitniejszych osobistości polskich. Brał udział w wystawach warszawskich w 1819, 1821 i 1825, uzyskując na pierwszej z nich srebrny medal za akwarelę Widok kościoła Dominikanów Obrermantów. Używał często spolszczonego miana "Ptaszek", podkreślając tym swą polską przynależność. |