Rustem, Jan
ur. 1762 Stambuł, zm. 21.06.1835 okolica Wilna Z pochodzenia Grek lub Ormianin. Do Polski przywiózł go gen. Adam Czartoryski ok. 1774 i skierował na naukę malarstwa do Norblina. Studia kontynuował w malarni u Bacciarellego w Warszawie, a w 1788-90 w Niemczech. W 1788 przyjęty został tam do loży wolnomularskiej. Po powrocie do Polski przebywał na Litwie, na dworze Ogińskich w Słonimiu, a następnie w Zdzięciole u Sołtanów (ponownie był tu ok. pół roku w 1798). Prawdopodobnie w 1794 wrócił do Warszawy, skąd odbywał podróże po Polsce. W 1798 został adiunktem Smuglewicza przy katedrze malarstwa na Uniwersytecie Wileńskim, w 1811 profesorem nadzwyczajnym rysunków, w 1819 powierzono mu zajęcia z malarstwa, a w 1821 mianowano profesorem zwyczajnym. W 1826 przeszedł na emeryturę, wykładał jednak do zamknięcia uczelni w 1831. Położył duże zasługi przy zorganizowaniu wileńskiej szkoły malarskiej. Uczniami jego byli m.in.: Wańkowicz, Damel, Oleszkiewicz i Smokowski. Ponadto pełnił różne zaszczytne funkcje na Uniwersytecie: w 1812 mianowano go nadwornym konsyliarzem, a w 1818 radcą kolegialnym. Był przede wszystkim portrecistą: wykonywał portrety często w niedużym formacie i miniaturowe, m.in. Tadeusza Kościuszki. Malował także gwaszem pejzaże, zazwyczaj niewielkich rozmiarów oraz sceny rodzajowe, rzadko obrazy religijne i historyczne. Pod koniec życia rysował projekty (często sceny fantastyczne) kart do gry, z których osiemdziesiąt wydanych zostało według sztychów G.Kislinga. Współpracował z teatrem wileńskim projektując dekoracje i kostiumy. Wybór rysunków Rustema, litografowanych przez K.Bachmatowicza, został wydany w Wilnie w 1837 pt.: "Souvenir pittoresque des petits ouvrages de J. Rustem". |
Obrazy zaginione podczas II wojny światowej: |