Pronaszko, Andrzej
ur. 1888 Debreczyn k. Jampola, zm. 1961 Warszawa Malarz, scenograf, pedagog, członek ugrupowań Formiści, Preasens. Brat malarza Zbigniewa. Studia artystyczne rozpoczął w 1906 w Szkole Przemysłowej w Krakowie, w 1909-10 był uczniem L.Wyczółkowskiego w tamtejszej ASP. Następnie wyjechał do Monachium i Paryża. W czasie I wojny światowej przebywał w Zakopanem, gdzie zrealizował z bratem Zbigniewem pierwsze projekty scenograficzne (do Lilli Wenedy J. Słowackiego i do Legionu St.Wyspiańskiego w reżyserii S.Żeromskiego). Był współzałożycielem Ekspresjonistów Polskich (później Formistów) w 1917. Brał udział w wystawach grupy, pracując jednocześnie jako scenograf w teatrach Łodzi, Krakowa, Warszawy i Lwowa. Był współtwórcą realizacji scenicznych L.Schillera i W.Horzycy. W 1927 związał się z grupą Praesons, wspólnie z Sz.Syrkusem projektował Teatr Symultaniczny. W kilka lat później myślał o Teatrze Ruchomym. W okresie okupacji był członkiem konspiracyjnej Rady Teatralnej. Po wojnie zamieszkał w Warszawie, w 1957 został profesorem tamtejszej PWST. W zakresie twórczości malarskiej droga jego wiodła od impresjonizmu przez modernizm do szeroko rozumianego kubizmu, któremu pozostał wierny, jako jeden z nielicznych przez wiele lat. Okres formistyczny był dla niego lekcją dyscypliny i szkołą budowania form. Wykorzystał swe ówczesne doświadczenia w późniejszych kompozycjach scenograficznych - prace jego były oszczędne w formie, pozbawione zbytecznych szczegółów i pełne treści. Podobnie jak w malarstwie, tak w scenografii by dość surowy w kolorycie. W dekoracjach jego przeważają barwy szare, brunatne, czarne, spopielałe, oświetlane siwo i zielonkawo, czasem oślepione jaskrawą bielą. |