Plersch, Jan Bogumił
ur. 1732 Warszawa, zm. 23.10.1817 Był synem rzeźbiarza Jana Jerzego. Początkowo uczył się malarstwa w Warszawie u Czechowicza, po 1750 w Augsburgu pod kierunkiem Gottfrieda Bernarda Goetza, malarza-dekoratora wnętrz, później w Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu. Nie jest wiadome, kiedy wrócił do Warszawy. Najstarszy obraz znajdujący się w Polsce (w feretronie w kościele w Sernikach k. Lubartowa) ma datę 1760, pierwsza wzmianka archiwalna o artyście pochodzi z 1763 r. z okazji prac przy plafonie Sali Poselskiej Zamku Królewskiego. Będąc obok Bacciarellego głównym dekoratorem budowli królewskich, w czasie swej ponad trzydziestoletniej działalności dla monarchy pracował dla Ujazdowa (trzy niezrealizowane projekty z 1765), Zamku Królewskiego i Łazienek. Dla Zamku wykonał w 1771 wspólnie z Bacciarellim malowidło plafonowe: Wieczność w Gabinecie Marmurowym, w 1784 dekoracje arabeskowo-groteskowe w Gabinecie Konferencyjnym (projekty do Sali Balowej nie zostały zrealizowane). Najwięcej pracował dla Łazienek. W 1775 w Białym Domku ozdobił dekoracją arabeskowo-groteskową pokój stołowy, dwoma olejnymi widokami o tematyce chińskiej pokój de compagnie i dekoracją en treillage w róże i landszafty tzw. gabinet pana Plerscha. W 1778 w pałacyku Myślewickim w pokoju marmurowym namalował plafon Flora i Zefir, a w pokoju jadalnym m.in. cztery ścienne widoki miast. W tym samym roku ukończył plafon w Pałacu na Wyspie w pokoju Bachusa, a w następnym roku plafon Diana i Akteon w tzw. pokoju Diany. W dalszej kolejności powstały Widoki Kantonu w Gabinecie króla na piętrze oraz polichromie fasady południowej. W latach 1793-95 ozdobił Salę Balową freskami o tematyce groteskowej. W 1787-88 pracował w Teatrze w Pomarańczarni: w 1787 namalował plafon Rydrwan Apollina, w 1788 z udziałem dwóch pomocników i malarza Dombrowskiego dekorację ścienną, m.in. fryz z lożami i widzami, pomyślaną jako zwiększenie widowni teatru oraz kurtynę przedstawiającą dziewięć Muz na Parnasie. Dla tego teatru projektował liczne dekoracje. Dla Stanisława Mokronowskiego w 1782 ozdobił ośmioboczną salę pałacu w Jordanowicach (Grodzisk Maz.) dekoracją arabeskowo-groteskową. Dla Izabeli Branickiej, siostry króla, wykonał w 1784 malowidło przedstawiające tancerkę. Dla Michała Poniatowskiego namalował w 1785 plafon Triumf Prawdy w pałacu Prymasowskim w Warszawie. W 1795-96 na polecenie króla kopiował wspólnie z M.Tokarskim "Poczet królów polskich" Bacciarellego, wprowadzając doń kilka nowych postaci władców. W jego twórczości znalazła odbicie insurekcja kościuszkowska. Namalował m.in. obraz Kościuszko upadający z koniem w bitwie pod Maciejowicami i rysował epizody walk Polaków z Rosjanami. Po wyjeździe króla zwrócił się do malarstwa portretowego oraz religijnego, malując obrazy głównie dla kościołów warszawskich, m.in. Jezuitów, Bonifratrów i Św. Anny. Od około 1802 pracował na stanowisku dekoratora w teatrze Wojciecha Bogusławskiego. W 1813 przekazał majątek rodzinie i zamieszkał u Bonifratrów. |
Obraz zaginiony podczas II wojny światowej: |