|
Był przedstawicielem modernizmu w kulturze przełomu XIX i XX wieku, symbolizmu i jednym z głównych współtwórców
Młodej Polski. Jego ojciec Julian Malczewski zainteresował go historią i literaturą. Biblia, mitologia oraz polska literatura romantyczna, w szczególności twórczość Juliusza Słowackiego, w istotny sposób współtworzyły atmosferę domu, pozostając ważnymi źródłami inspiracji późniejszej twórczości malarskiej artysty. Silne piętno wycisnęły na niespełna dziesięcioletnim chłopcu wydarzenia Powstania Styczniowego 1863 roku, pobudzając w jego wyobraźni pojawienie się wątków patriotycznych i wolnościowych, którym nadawał wyraz obrazowy przez całe swoje twórcze życie. Duży wpływ wywarł
na nim kilkuletni pobyt (1867-1871) w szlacheckim dworze swego wuja Feliksa Karczewskiego w Wielgiem, gdzie wraz ze swymi kuzynami pobierał nauki pod opieką Adolfa Dygasińskiego (1839-1902). W sierpniu 1871 roku przybył do Krakowa. W Gimnazjum Św. Jacka przy ul. Siennej na jego talencie poznał się nauczyciel klasy VI, pan Siedlecki, i to za jego pośrednictwem Malczewski trafił na naukę rysunku do Leona Piccarda, a potem do Jana Matejki , który namówił ojca by syn Jacek przerwał naukę w gimnazjum i wstąpił do Szkoły Sztuk Pięknych. W 1874 roku zdobył I nagrodę za rysunek antyczny, II nagrodę za pracę perspektywiczną, nagrodę za akt akademicki.
Dzięki niepospolitemu talentowi i wielkiej pracowitości Malczewski w 1876 wyjechał za zgodą Matejki do Paryża, do Ecole de Beaux Arts (Szkoły Sztuk Pięknych) i dopuszczono go do prestiżowej francuskiej nagrody Prix de Rome. Nagroda Rzymska dawała artystom możliwość dłuższego wyjazdu do Włoch i studiowania sztuki antyku oraz malarstwa włoskiego odrodzenia, w tym na przykład takich mistrzów anatomii w plastyce, jak Luca Signoreli, Antonio Pollaiuolo, Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Veronese, Tycjan.
We Włoszech w XV wieku powstały pierwsze tzw. scorticatio (Muskelman), czyli modele anatomiczne, przedstawiające ciało ludzkie odarte ze skóry w celu pokazania mięśni. Odtąd największe osiągnięcia europejskiej sztuki figuralnej były związane z dogłębną znajomością anatomii. Nie inaczej było w przypadku Malczewskiego.
Podobnie jak Michał Anioł przyjaźnił się ze sławnym anatomem Realdo Colombo, tak i Jacek Malczewski był zaprzyjaźniony z
anatomem profesorem Kazimierzem Kostaneckim i z fizjologiem profesorem Napoleonem Cybulskim. Te kontakty
przyczyniły się powstania serii rysunków anatomicznych. Związki sztuki i nauki wychodziły na dobre tak malarstwu (znajomość budowy człowieka), jak i medycynie (tworzenie atlasów anatomicznych).
Prawie od początku swojej twórczości paryskiej Malczewski podejmował tematykę polsko-patriotyczną.
W Paryżu zaczął tworzyć obrazy i rysunki podejmujące tematykę inspirowaną twórczością Juliusza Słowackiego, a w szczególności Mazepą, Wenedą i Anhellim. Już na początku 1877 powstały dzieła poświęcone tematyce doli polskich popowstaniowych zesłańców na Sybir. Wkrótce niespodziewanie opuścił Paryż, by od jesieni 1877
do 1879 powrócić do krakowskiej klasy Jana Matejki. W latach następnych, już jako samodzielny artysta odbył szereg podróży: do Italii (1880 wraz z księciem Marcelim Czartoryskim), do Grecji i Azji Mniejszej (1884 z ekspedycją archeologiczną Karola Lanckorońskiego),
Monachium
(1885-1886).
Tematyka
Sybiru
i
motywy
życia
i
doli
zesłańców
towarzyszyły
twórczości
artysty
od
pobytu
w
Paryżu
poprzez
wiele
dziesiątków
lat.
|
